hoogbouwheld

Officieel hebben we al een beschermheilige, althans, als je de reikwijdte van haar werkgebied een beetje oprekt. Barbara moet een stuk zijn geweest, want om haar te behoeden voor wat al te enthousiaste jongemannen zou haar vader, een ongelovige, haar hebben opgesloten in een toren. Deze had oorspronkelijk twee ramen, maar ter ere van de heilige drie-eenheid ― de vader, de zoon en de heilige geest ― liet Barbara er een raam bij zetten. Toen de vader haar wilde straffen voor haar bekering tot het christelijke geloof werd hij door de bliksem getroffen en gereduceerd tot een hoopje as. Vanwege deze goddelijke ingreep is Barbara verheven tot beschermheilige van onder meer brandweerlieden. De aanwezigheid van een toren in het verhaal maakt haar tevens de patrones van bouwvakkers, ingenieurs en architecten, met hoogbouw in het natuurlijke verlengde daarvan.

Afgezien dat we in Nederland sowieso weinig aan heldenverering doen, ligt de tijd dat het aanroepen van een heilige hoopgevende gedachten moest opwekken ver achter ons. Gelukkig staat er aan de Coolsingel in Rotterdam een wellicht wat onwaarschijnlijke, maar ook een meer eigentijdse kandidaat om over ons te waken. Sinds 1959 staat ter hoogte van de entree van de oorspronkelijke Rotterdamsche Bank ― thans boekhandel Donner ― een levensgroot beeld genaamd ‘Monsieur Jacques’. Met een houding van borst vooruit, kin omhoog en met de hoed in de handen op de rug, heeft beeldhouwer Oswald Wenckebach hiermee ‘de zelfvoldane burgerman’ willen uitbeelden.

bron: Stadsarchief Rotterdam

Zijn ietwat gestileerde voorkomen maakt van Jacques een moderne verbeelding van het klassieke mannetje dat de wereld vanaf de zijlijn beschouwt zonder al te veel gecompliceerde gedachten. Zijn neutrale blik krijgt vooral betekenis door de omgeving waarin hij wordt neergezet. Zo staat Jacques’ tweelingbroer bij het Kröller-Müller Museum in Otterloo er bij als iemand die het groene landschap op zijn gemak tot zich staat te nemen. Maar wie de sokkel ziet waar de Rotterdam Jacques staat ― ontworpen als uitnodiging om achter hem te gaan staan ― weet dat er hier meer aan de hand is. Jacques blik blijkt dan scherp gericht op de torens in de directe omgeving van het Schielandshuis; Schielandtoren, Allianz en Blaak 555. Sinds 1959 kijkt Jacques naar de plek in de lucht waar de torens deze inmiddels hebben ingevuld. Zijn blik is aandachtig, zijn volgezogen borst een uitdrukking van lange adem en zijn parmantige houding een teken van trots. ‘Zo is het goed,’ zie je hem tevreden denken. Sjaak is de ware hoogbouwheld.

man met visie